Πληροφορίες για το έμβρυο

Όσα επηρεάζουν το έμβρυο

Η αγωνία της κάθε γυναίκας μήπως το έμβρυο, που θα φέρει στον κόσμο, δεν είναι απόλυτα γερό ή μήπως κάτι δεν πάει καλά έως τον τοκετό, γιγαντώνεται αν συμβεί να “κολλήσει” η ίδια κάποια ασθένεια στη διάρκεια της εγκυμοσύνης της. Φοβάται μήπως η λοίμωξη, που την προσέβαλε -και ας πρόκειται για μια απλή γρίπη- επηρεάσει τον ανεκτίμητο “φιλοξενούμενό” της.

Η ανησυχία της, όμως, είναι συχνά υπερβολική, διότι οι μεταδοτικές ασθένειες στην πλειονότητά τους και σε μεγάλο βαθμό, χάρη στην εξέλιξη της ιατρικής, δεν έχουν συνέπειες για τη νέα ζωή που κυοφορεί. Αυτό όμως δεν ισχύει πάντα. Καμιά φορά μπορεί να έχουν δυσάρεστα επακόλουθα, προκαλώντας αποβολή, πρόωρο τοκετό, δυσμορφίες ή συγγενείς ανωμαλίες στο κύημα.

Την ευθύνη για τις λοιμώξεις έχουν οι ιοί και τα μικρόβια. Οι ιοί, αυτοί οι αήττητοι από τα αντιβιοτικά μολυσματικοί μικροοργανισμοί, οι οποίοι είναι αόρατοι στο κοινό μικροσκόπιο, εισβάλλουν στα κύτταρά μας, δημιουργούν αντίγραφα του εαυτού τους και μας μολύνουν.
Η γκάμα των ιογενών ασθενειών περιλαμβάνει από τις πιο ακίνδυνες, όπως το κρυολόγημα, έως τις πιο φοβερές, όπως είναι το AIDS. Όσο για τα μικρόβια, είναι και αυτά μικροοργανισμοί, οι οποίοι κάνουν έφοδο στο σώμα και πολλαπλασιάζονται στους ιστούς και το αίμα, αλλά καταπολεμούνται με αντιβίωση.

Ωστόσο, δεν πρέπει να τρομάζετε. Η πιθανότητα να προσβληθείτε από μια ασθένεια, που θα απειλούσε το μωράκι στην κοιλιά σας, είναι πολύ μικρή, αλλά όχι αμελητέα. Στα εκατό παιδιά που γεννιούνται, τα 98 είναι απόλυτα υγιή. Μόνο το 2% των νεογέννητων παρουσιάζει ανωμαλίες, κάθε είδους, περισσότερο ή λιγότερο σοβαρές, οι οποίες συνήθως αντιμετωπίζονται.

Άλλωστε, ο κίνδυνος να εμφανίσει το έμβρυο κάποιο πρόβλημα ελαχιστοποιείται τόσο από τη σωστή ιατρική παρακολούθηση, όσο και από τον προγεννητικό έλεγχο και τα εμβόλια που κάνατε πριν από τη σύλληψη. Σας παραθέτουμε ενδεικτικά ορισμένες από τις ασθένειες, οι οποίες ενδέχεται να σας προσβάλουν. Κάποιες από αυτές μπορεί να απειλήσουν το μικρό σας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όμως, αν πάρετε τα μέτρα σας, είναι δυνατόν να απομακρύνετε τις τυχόν βλαβερές τους συνέπειες.

Ασθένειες που επηρεάζουν το έμβρυο:

Εμβρυϊκές κινήσεις

Πατήστε εδώ για να κατεβάσετε το κείμενο σε pdf

Εισαγωγή

Οι περισσότερες εγκυμονούσες αρχίσουν να καταλαβαίνουν τις κινήσεις του εμβρύου συνήθως από την 20^η εβδομάδα κύησης. Οι κινήσεις αναφέρονται από τις εγκύους ως στροφές, λακτίσματα, τσιμπήματα ή τεντώματα του εμβρύου.

Καθώς το μωράκι στην κοιλιά της εγκύου μεγαλώνει ο αριθμός αλλά και ο τύπος των κινήσεών του αλλάζει. Ο αριθμός των κινήσεων αυξάνεται μέχρι τη 32^η εβδομάδα της κύησης και στη συνέχεια παραμένει συνήθως σταθερός. Επιπρόσθετα, κατά τις απογευματινές και βραδινές ώρες η κινητικότητα του εμβρύου βρίσκεται το ζενίθ της. Παρόλα αυτά, υπάρχουν και χρονικές περίοδοι όπου οι κινήσεις του εμβρύου είναι μειωμένες. Πρόκειται για τις περιόδους ύπνου του εμβρύου και συνήθως κυμαίνονται μεταξύ 20 και 40 λεπτών, ενώ σπάνια φτάνουν έως και τα 90 λεπτά.

Η σημασία των κινήσεων του εμβρύου

Οι κινήσεις του εμβρύου κατά την εγκυμοσύνη αποτελούν απόδειξη του “καλώς έχειν” του εμβρύου. Η μείωση στις κινήσεις για ένα ικανό χρονικό διάστημα ή οποιαδήποτε αλλαγή στο μοτίβο των κινήσεων μπορεί να υποδηλώνει δυσχέρεια του εμβρύου και για αυτό είναι απαραίτητη η άμεση επικοινωνία της εγκύου με τον μαιευτήρα. Ως μειωμένες εμβρυικές κινήσεις ορίζεται οποιαδήποτε μείωση του αριθμού των κινήσεων του εμβρύου σε σχέση με τον αριθμό και το μοτίβο των φυσιολογικών κινήσεων που έχει κάνει το έμβρυο τις προηγούμενες ημέρες και εβδομάδες. Πολύ σημαντικό στοιχείο της καταμέτρησης των κινήσεων η ανάπαυση της εγκύου κατά την καταμέτρησή τους.

Τι μπορεί να επηρεάσει τις κινήσεις που κάνει το έμβρυο

Οι αναφερόμενες μειωμένες κινήσεις ενός εμβρύου μπορεί να οφείλονται σε μειωμένη αίσθηση αυτών και όχι σε πραγματική μείωση των κινήσεων. Πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας όταν η έγκυος εργάζεται ή βρίσκεται σε κίνηση δεν καταλαβαίνει τις κινήσεις του εμβρύου. Επίσης, όταν δεν έχει φάει για κάποιες ώρες μπορεί οι κινήσεις του εμβρύου να είναι μειωμένες.

Αλλά και η θέση του πλακούντα και η θέση του εμβρύου μπορεί να επηρεάσει την αίσθηση των κινήσεων του εμβρύου. Πιο συγκεκριμένα, αν ο πλακούντας βρίσκεται στην πρόσθια επιφάνεια της μήτρας μπορεί να εμποδίζει την αίσθηση των κινήσεων του εμβρύου. Επιπρόσθετα, αν η ράχη του εμβρύου “κοιτάζει” προς την πρόσθια επιφάνεια της μήτρας αυτό μπορεί να μειώσει τις κινήσεις του εμβρύου που μπορεί να αισθάνεται μια έγκυος.

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου οι κινήσεις του εμβρύου είναι πράγματι μειωμένες. Η χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων όπως είναι ισχυρά παυσίπονα ή ηρεμιστικά μπορεί να περάσουν στη κυκλοφορία του εμβρύου και να μειώσουν τις κινήσεις του. Το αλκοόλ και το κάπνισμα μπορεί να επηρεάσουν τις κινήσεις του εμβρύου επίσης.

Καταμέτρηση των εμβρυικών κινήσεων

Η καταμέτρηση των εμβρυικών κινήσεων από την έγκυο αποτελεί έναν εύκολο τρόπο επιβεβαίωσης της καλής υγείας του εμβρύου. Οι εγκυμονούσες πρέπει να ενθαρρύνονται όχι απαραίτητα να καταγράφουν επιμελώς τις κινήσεις του εμβρύου, αλλά να εξοικειωθούν με το μοτίβο κινήσεων του εμβρύου. Σε περιπτώσεις κυήσεων υψηλού κινδύνου όπως πχ σε μια κύηση με ένα νεογνό με υπολειπόμενη εμβρυική ανάπτυξη (FGR) καλό είναι οι έγκυες να εκπαιδεύονται στο να καταγράφουν τις κινήσεις του εμβρύου, αφού μπορεί οι μειωμένες κινήσεις να αποτελέσουν το πρώτο “σημάδι” εμβρυικής δυσχέρειας και υποξίας του εμβρύου.

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη σωστή καταμέτρηση των κινήσεων του εμβρύου αποτελεί η ανάπαυση της εγκύου κατά την καταγραφή τους.

Μειωμένες εμβρυικές κινήσεις

Σε περίπτωση που μια έγκυος νιώθει μια αλλαγή στο μοτίβο των κινήσεων του εμβρύου, όπως για παράδειγμα μείωση αυτών ή ακόμη και εξαφάνισή τους τότε πρέπει να αναζητήσει αμέσως ιατρική βοήθεια. Δεν θα πρέπει να εφησυχασθεί θεωρώντας το κάτι το φυσιολογικό, ακόμα και αν τελικά αποδειχθεί “λάθος συναγερμός”.

Η φροντίδα που προτείνεται στην έγκυο είναι ανάλογη με την ηλικία κύησης. Πιο συγκεκριμένα:

Ηλικία κύησης μικρότερη των 24 εβδομάδων: Οι περισσότερες έγκυες αρχίζουν να καταλαβαίνουν κάποια εμβρυικά σκιρτήματα από τις 20 εβδομάδες κύησης, ενώ οι έγκυες που δεν είναι πρωτοτόκες μπορεί να αναφέρουν κινήσεις ακόμα και νωρίτερα. Αν μια έγκυος δεν έχει αισθανθεί καθόλου εμβρυικές κινήσεις μέχρι την 24^η εβδομάδα κύησης τότε θα πρέπει να το αναφέρει στον ιατρό και να προγραμματισθεί ένα υπερηχογράφημα.
Ηλικία κύησης μεταξύ των 24 και 28 εβδομάδων: Εάν κατά τη διάρκεια της κύησης οι κινήσεις του εμβρύου ήταν αισθητές και ξαφνικά αυτές μειώθηκαν, τότε η έγκυος πρέπει να απευθυνθεί άμεσα στον ιατρό. Θα πραγματοποιηθεί ένα υπερηχογράφημα ελέγχου ώστε να καταγραφεί η ανάπτυξη του εμβρύου, η ποσότητα των αμνιακών υγρών και να απεικονισθεί η εμβρυική καρδιακή λειτουργία.
Ηλικία κύησης μεγαλύτερη των 28 εβδομάδων: Εκτός από τον άνωθεν έλεγχο θα πραγματοποιηθεί και καταγραφή της εμβρυικής καρδιακής λειτουργίας με τη χρήση καρδιοτοκογραφήματος (CTG) για τουλάχιστον 30 λεπτά ώστε να επιβεβαιωθεί το “καλώς έχειν” του εμβρύου.

Εάν όλες οι εξετάσεις δεν αναδείξουν καμιά παθολογία, θα γίνει προγραμματισμός των επόμενων προληπτικών ελέγχων.

Σε περίπτωση εμφάνισης νέου επεισοδίου μειωμένων εμβρυικών κινήσεων, η έγκυος δεν πρέπει να διστάσει και να επικοινωνήσει εκ νέου με τον μαιευτήρα για περαιτέρω οδηγίες και έλεγχο.

Εξωτερικός μετασχηματισμός

Πατήστε εδώ για να κατεβάσετε το κείμενο σε pdf

Το έμβρυο κατά τη διάρκεια της ζωής του μέσα στη μήτρα της μητέρας λαμβάνει διάφορες θέσεις. Η πιο συχνή τελική θέση του εμβρύου και αυτή που βοηθά περισσότερο στη περάτωση του τοκετού φυσιολογικά είναι η κεφαλική. Στη θέση αυτή το κεφάλι του εμβρύου βρίσκεται χαμηλά μέσα στη πύελο της γυναίκας και τα πόδια του “κοιτάνε” προς τα πάνω, προς το θώρακα της εγκύου. Όταν φτάσει η εγκυμοσύνη στον 9^ο μήνα της συνήθως σταθεροποιείται σε κεφαλική προβολή σε ποσοστό περίπου 95% των τοκετών. Αν δεν συμβεί αυτό μπορεί να επιχειρηθεί εξωτερικός μετασχηματισμός.

Με τον εξωτερικό μετασχηματισμό γίνεται προσπάθεια μετατροπής μιας άλλης θέσης του εμβρύου σας (που δεν οδηγεί σε φυσιολογικό τοκετό) σε μια κεφαλική θέση, μειώνοντας με αυτό το τρόπο την πιθανότητα καισαρικής τομής.

Η Γ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου “Αττικόν” διαθέτει την εμπειρία και τη κατάλληλη ομάδα ώστε να πραγματοποιεί εξωτερικούς μετασχηματισμούς με στόχο τη μείωση των καισαρικών τομών λόγω ανώμαλης θέσης του εμβρύου.

Τι είναι ο εξωτερικός μετασχηματισμός και πως πραγματοποιείται;

Πρόκειται για τεχνική που πραγματοποιείται με σκοπό τη μετατροπή της θέσης του εμβρύου σε κεφαλική, εφαρμόζοντας ήπια και σταθερή πίεση με συγκεκριμένο τρόπο στη κοιλιά της μητέρας. Η προσπάθεια εξωτερικού μετασχηματισμού πρέπει να πραγματοποιείται σε νοσοκομείο όπου υπάρχει διαθέσιμη αίθουσα καισαρικής τομής.

Συνήθως πραγματοποιείται κατά την 36^η εβδομάδα κύησης επειδή τότε έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας, καθώς και τη μικρότερη πιθανότητα αυτόματης αλλαγής του εμβρύου στην προηγούμενη θέση.

Πριν πραγματοποιηθεί οποιοσδήποτε χειρισμός η γυναίκα υποβάλλεται σε υπερηχογράφημα ώστε να επιβεβαιωθεί η ανώμαλη θέση του εμβρύου. Η καρδιακή λειτουργία του εμβρύου παρακολουθείται και πριν αλλά και μετά την ολοκλήρωση των χειρισμών. Μετά το τέλος των χειρισμών διενεργείται και πάλι υπερηχογράφημα ώστε να επιβεβαιωθεί η νέα θέση που έχει λάβει το έμβρυο.

Ο μετασχηματισμός ξεκινά με χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, η οποία είναι ασφαλής και για τη μητέρα και για το έμβρυο, ώστε να χαλαρώσουν οι μύες της κοιλιάς καθώς και η μήτρα. Οι ανεπιθύμητες παρενέργειες από την αγωγή αυτή είναι ελάχιστες και παροδικές, όπως ένα αίσθημα θερμότητας και μια μικρής έντασης ταχυκαρδία που εξαφανίζεται εντός λεπτών. Στη συνέχεια, μέσω ήπιας και σταθερής πίεσης σε συγκεκριμένα σημεία της κοιλιάς σας και με ειδικούς χειρισμούς θα γίνει η προσπάθεια αλλαγής θέσης του εμβρύου μέσα στη μήτρα (Εξωτερικός μετασχηματισμός).

Οι χειρισμοί που απαιτούνται για να ολοκληρωθεί ο μετασχηματισμός μπορεί να είναι λίγο επώδυνοι, ενώ όλη η διαδικασία διαρκεί λίγα λεπτά και μπορεί να σταματήσει οποιαδήποτε στιγμή το ζητήσει η έγκυος. Σε περιπτώσεις Rhesus αρνητικής μητέρας, θα χορηγηθεί μια ένεση.

Ο εξωτερικός μετασχηματισμός είναι επιτυχής περίπου στο 50% των περιπτώσεων. Οι πιθανότητες να επιτύχει είναι αυξημένες όταν η έγκυος γυναίκα έχει γεννήσει σε προηγούμενη εγκυμοσύνη κολπικά. Αν η πρώτη προσπάθεια εξωτερικού μετασχηματισμού δεν είναι επιτυχής, με τη συγκατάθεση της εγκύου μπορεί να γίνει και μια δεύτερη προσπάθεια σε επόμενη ημέρα. Ακόμα όμως και αν είναι επιτυχής ο μετασχηματισμός υπάρχει μια μικρή πιθανότητα (5%) το έμβρυο αλλάξει θέση και να επιστρέψει στην αρχική του.

Τι πρέπει να προσέχω μετά το μετασχηματισμό;

Ο εξωτερικός μετασχηματισμός αποτελεί μια ασφαλή τεχνική με πολύ μικρό ποσοστό επιπλοκών. Μετά την ολοκλήρωση του εξωτερικού μετασχηματισμού, αν δεν υπάρξει κάποια επιπλοκή, η έγκυος θα μπορέσει να επιστρέψει στο σπίτι της την ίδια ημέρα. Η έγκυος γυναίκα θα λάβει οδηγίες ώστε αν παρατηρήσει οποιαδήποτε μορφής κολπική αιμόρροια, κοιλιακό άλγος, συσπάσεις ή μειωμένες εμβρυικές κινήσεις να επικοινωνήσει άμεσα με τον ιατρό της.

Άμεσα μετά το μετασχηματισμό υπάρχει μια εξαιρετικά μικρή πιθανότητα της τάξης του 0,5% για επείγουσα καισαρική τομή λόγω αιμορραγίας από το πλακούντα και/ή αλλαγών στην εμβρυική καρδιακή λειτουργία. Για αυτό το λόγο ο μετασχηματισμός πρέπει να πραγματοποιείται σε νοσοκομείο που διαθέτει έτοιμη αίθουσα για καισαρική τομή.

Πότε δεν πρέπει να επιχειρείται εξωτερικός μετασχηματισμός;

Όταν υπάρχει κάποια ανωμαλία στη θέση του πλακούντα, όπως για παράδειγμα ένας προδρομικός ή ένας διεισδυτικός πλακούντας.
Όταν αναφέρεται από το ιστορικό της εγκύου πρόσφατη κολπική αιμόρροια
Όταν ανιχνευθεί ανώμαλος εμβρυικός καρδιακός ρυθμός (είτε με το υπερηχογράφημα ή με το καρδιοτοκογράφημα).
Όταν έχει ήδη προηγηθεί ρήξη του εμβρυικού θυλακίου (έχουν ήδη “σπάσει τα νερά”)
Όταν πρόκειται για πολύδυμη κύηση
Σε ειδικές θέσεις του εμβρύου που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί εξωτερικός μετασχηματισμός.

Επικοινωνία της μητέρας με το έμβρυο

Θα ήθελα να σε ρωτήσω για την επικοινωνία του παιδιού με την μητέρα, όσο το έμβρυο είναι μέσα στην κοιλιά. Πως καταλαβαίνουμε ότι η μητέρα επικοινωνεί με το παιδί; Η ίδια καταλαβαίνει, έχει αυτό το βίωμα, αφού χαλαρώσει και έχει τοποθετήσει τα χέρια της επάνω στην περιοχή της λεκάνης, μπορεί να έχει την αίσθηση στις παλάμες στο σωματικό επίπεδο πρώτα με την αίσθηση κραδασμού, και μετά από το κέντρο της καρδιάς αισθανόμενη αγάπη, στέλνοντας αγάπη στο έμβρυο νιώθει αυτό το βίωμα, αυτή την επικοινωνία, είναι μία πολύ βαθιά επικοινωνία που μόνο βιωματικά μπορεί να την ζήσει μία γυναίκα.

Το παιδί τι καταλαβαίνει; καταλαβαίνει την μαμά του; καταλαβαίνει την μουσική; και πως τα καταλαβαίνουμε εμείς ότι τα καταλαβαίνει αυτά; Από τους κραδασμούς. Καταλαβαίνει τον κραδασμό της παλάμης, το ρεύμα της αγάπης, την ηρεμία που έχει εκείνη την στιγμή που είναι συνδεδεμένη με το μωρό της η γυναίκα, την μεταδίδει αυτή με την μορφή κραδασμού. Την μουσική την ακούει, έχει αποδειχθεί ότι από τον 5 μήνα της εγκυμοσύνης ακούει όλους τους εξωτερικούς ήχους.

Πως θα έπρεπε να επικοινωνεί μία μαμά με το παιδί όταν αυτό είναι ακόμα στην κοιλιά; Η πρώτη φάση είναι με την επαφή των παλαμών, τους κραδασμούς και να είναι συγκεντρωμένη στην περιοχή της λεκάνης, να οραματίζεται σε ποια φάση είναι το έμβρυο. Αυτό μέσα από τις ασκήσεις το λέω σε κάθε γυναίκα, ότι σε αυτό το μήνα το παιδί αναπτύσσει τα συγκεκριμένα όργανα έχει τα αποτυπώματα στα χέρια και στα πόδια, δημιουργείται ο εγκέφαλος όποτε μπορεί να έχει μία εικόνα πιό άμεση. Και αν δεν το ξέρει μπορεί απλά με την επαφή και την εστίαση της προσοχής της στο μωρό. Νιώθει μία έκσταση, μία ολοκλήρωση, ανοίγει το κέντρο της καρδιάς περισσότερο και απελευθερώνει κάποια συναισθήματα. Νιώθει μία ζέστη μία πολύ έντονη θερμότητα στις παλάμες, και μία απελευθέρωση στο κέντρο της καρδιάς.

Άλλες γυναίκες μπορεί να βλέπουν χρώματα, να μπορούν να ακούσουν ήχους, είναι ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία και την ευαισθησία της κάθε γυναίκας. Άλλα κάποια άλλη που μπορεί να μην έχει αναπτύξει αυτή την ευαισθησία απλά χαλαρώνει. Εφ’ όσον χαλαρώνει η ίδια και το έχουμε ξαναπεί αυτό όταν φροντίζει τον εαυτό της και δώσει αγάπη στον εαυτό της κατ’ επέκταση αυτό μεταδίδεται και στο μωρό.

Τι μπορεί να κάνει η μητέρα για να αυξήσει την επικοινωνία της με το παιδί; Να είναι χαλαρωμένη, να είναι εστιασμένη καθημερινά και να παρατηρεί που βρίσκεται συναισθηματικά, ποιες είναι οι ανάγκες της και όταν συνειδητοποιήσει τις ανάγκες της, συνειδητοποιήσει και τις ανάγκες του παιδιού μπορεί κάποια στιγμή οραματιζόμενη και ερχόμενη σε επαφή με το μωρό να δει τι λείπει από το μωρό, πως πρέπει να είναι η διατροφή της, πως πρέπει να αφιερώσει περισσότερο χρόνο για την επαφή με το μωρό πάρα πολλά μηνύματα τα οποία πρέπει να τα βιώσει, όταν μπει σε αυτή την διαδικασία της επαφής έρχονται και οι απαντήσεις που θεωρητικά είναι πολύ μακριά από την θεωρία στην πράξη. Αναπτύσσεται από την ενδομήτρια ζωή αυτή η σχέση, κτίζει την συναισθηματική σχέση με το μωρό της, και με την γέννηση του μωρού το μωρό δεν θα της είναι τόσο ξένο, θα το έχει γνωρίσει από την ενδομήτρια ζωή, αναφέρει ο Μαιευτήρας Γυναικολόγος Δρ. Νικόλαος Βραχνής.